از زمانی که اولین بازی ویدئویی در سال 1958 ساخته شد، تا به حال بازی‌ها در سبک‌ها و شکل‌های مختلفی ظاهر شدند. بازی ها دیگر فقط در مورد تیر اندازی یا کشتن نیستند و ویژگی های خاص بسیاری به دنیای آن‌ها اضافه شده است. امروزه دیگر حتی ساده‌ترین موضوعات مانند فعالیت های روزانه ما، می‌تواند ایده اصلی یک بازی باشد. و همین گذشتن بازی‌ها از مرز سادگی و پیچیده شدن آن‌ها باعث شد تا ژانر‌های مختلف بازی‌های ویدئویی به وجود بیایند.

برخلاف تصور بسیاری از افراد، محتوای یک بازی نشان دهنده ژانر آن نیست، بلکه چالش موجود در بازی است که این وظیفه را دارد. و یک ژانر نیز ممکن است به تنهایی برای تعریف یک بازی کافی نباشد و حتی شامل چندین زیرشاخه شود. به عنوان مثال، ژانر شوتر، فایتینگ یا پلتفرمر از زیرشاخه‌های سبک اکشن هستند.

تعداد سبکها در جزئیات فراوانند که به اختصار 12 ژانر از لیست زیر را توضیح میدهیم :

تعلیمی Educational
مسابقه‌ای Racing
اتومبیل‌رانی Driving games
راهبردStrategy
راهبرد نوبتیTurn Based Strategy
راهبرد بی‌درنگReal Time Strategy
بازی اکشن-ماجرایی Action-Adventure
مخفی کاری Stealth Action
ترس و بقا Survival Horror
اینترنتی Online games
سکوییPlatformers
تیراندازی Shooters یا Shoot'em Up
تیراندازی سوم شخص Third Person Shooters
تیراندازی اول شخص First-person shooters
شبیه‌سازیSimulation
شبیه‌سازی فضایی Space simulation
ضرباهنگیRhythm games
ماجراییAdventure
مبارزه‌ای Beat 'em up/Fighting
معمایی Puzzle
نقش آفرینی Role-Playing Games
نقش آفرینی غربی، آمریکایی یا کامپیوتری Computer RPG
نقش آفرینی کنسولی یا ژاپنی Japanese RPG
ورزشی Sports
پیچراهه - هزارتو (لابیرینتی) Maze games
اکشن action

ژانر شوتر(Shooter):

هنوز که هنوزه Half-Life 2 یکی از بهترین شوترهای اول شخص است.

می‌توان گفت که همه پسند ترین ژانر در بازی‌ها، ژانر شوتر است که از زیر مجموعه‌های سبک اکشن هستند. تاکید این نوع بازی‌ها، بر مبارزات از راه دور با انواع مختلف سلاح‌های گرم است. البته گاهی اوقات قابلیت مبارزات تن به تن(Close Quarter Combat) یا CQC هم در آن‌ها وجود دارد.

شوترها بر اساس زاویه دید بازیکن به دو دسته شوتر اول شخص و شوتر سوم شخص تقسیم می‌شوند که از نام این دو سبک می‌توان پی برد هرکدام چه ویژگی دارند که آن‌ها را از یکدیگر متمایز می‌سازد. در اول شخص، شما از چشم شخصیت اصلی همه چیز را مشاهده می‌کنید، اما در سوم شخص دوربین پشت شخصیت قرار دارد و خود او هم دیده می‌شود. از دیگر خصلت‌های این سبک، گیم پلی سریع و خشن آنهاست.

Doom و Wolfenstein 3D جزء اولین شوترهایی بودند که بوجود آمدند و یکی از دلایل اصلی محبوبیت این ژانر به حساب می‌آیند. این دو بازی که توسط شرکت Id Software ساخته شدند، هر کدام مشخصه‌های جذاب و خاص خود را دارند که بازیکنان را شیفته خود می‌کنند. گیم پلی روان و اکشن بی وقفه این دو عنوان باعث شد تا شرکت‌های دیگر هم به دنبال Id Software، بازی‌های معروف و محبوبی همچون Call of Duty، Half-Life یا Medal of Honor را خلق کنند.

شوترهای سوم شخص در ابتدای کار، در جایگاهی دور از جایگاه و محبوبیت فعلی خود قرار داشتند. اما با ظهور عنوان‌هایی مانند Max Payne، راه خود را به قلب بازیکنان باز کرده و با Gears of War و Uncharted توانستند در صنعت بازی سازی به مقام والایی برسند.

شاید دلیل اصلی که ژانر شوتر برای اکثر گیمرها از جذابیت بالایی برخوردارند، فارغ بودن آن‌ها از هرگونه چالش یا فعالیت دیگری بجز مبارزات باشد.

ژانر مخفی کاری(Stealth):

بازی‌هایی مانند Metal Gear Solid انقلابی در سبک Stealth بوجود آوردند!

بر عکس ژانر شوتر که هرج و مرج زیادی در آن‌ها دیده می‌شود و مبارزاتشان پر سروصدا هستند، تمرکز ژانر Stealth به روی حملات مخفیانه و با دقت است که در آن بازیکنان باید توجه کم‌تری را به خود جلب کنند. معروف‌ترین بازی‌ها در این سبک، سری Metal Gear Solid، Splinter Cell و Hitman هستند که هرکدام مکانیزم‌های خارق العاده‌ای به ژانر Stealth اضافه کردند. معمولا بازیکنان در این نوع بازی‌ها این آزادی را دارند که از طریق مبارزات پر سروصدا مراحل را به اتمام برسانند اما مجازاتی برای آن‌ها در نظر گرفته می‌شود. به عنوان مثال، در Dishonored اگر بازیکنان بیشتر مراحل را با کشتن و هرج و مرج بسیاری کامل کنند، در بازی به پایان خوبی نخواهند رسید.

اگرچه Stealth یک ژانر به حساب می‌آید، اما بازی‌هایی مانند Skyrim که مخفیانه کار کردن یکی از گزینه‌های موجود برای بازیکنان است، جزء این سبک نیستند.

ژانر Survival یا Survival Horror:

شینجی میکامی با ساختن فرنچایز Resident Evil به دنیا نشان داد که معنی Survival Horror چیست.

در بازی‌های Survival که بیشتر اوقات Open World یا جهان باز هستند، همانطور که از نامشان پیداست، شما باید برای زنده ماندن تلاش کنید. معمولا بازیکنان با حداقل امکانات و منابع بازی را شروع کرده و با گذشت زمان با ساخت اسلحه، پناه یا وسایل لازم دیگر برای دفاع از خود تا حد ممکن پیشرفت می‌کنند. سبکSurvival Horror هم به همین شکل است با این تفاوت که بازی را در یک دنیای فرا طبیعی و با حالت ترسناک تجربه می‌کنید.

اولین عنوانی که این سبک را به بهترین شکل پیاده سازی کرد، Resident Evil بود که در سال 1996 توسط شرکت کپکام ساخته شد. با گذشت زمان این سبک تکامل یافت و حال، Tomb Raider، The Last of Us و یا حتی بازی‌های مستقلی مانند Don’t Starve یا This War of Mine از جمله بازی‌های Survival هستند که در چند سال اخیر منتشر شده‌اند و محبوبیت یافتند.

این ژانر می‌تواند در دسته بندی اکشن ماجراجویی هم قرار بگیرد، چرا که ممکن است علاوه بر جمع آوری منابع و گشت و گذار در محیط بازی، مبارزه کردن با دشمنان هم یکی از لازمه‌های زنده ماندن در بازی باشد.

ژانر Hack and Slash:

سری Devil May Cry در بین طرفداران ژانر Hack and slash از محبوبیت فراوانی برخودار است.

در این ژانر، بازیکنان در مقابل موج‌های عظیمی از دشمنان قرار می‌گیرند و با استفاده از سلاح‌هایی که در اختیار دارند باید مراحل را به اتمام برسانند. این سبک مانند سبک Beat’em Up است با این تفاوت که در بازی‌های Beat’em Up از سلاح کمتر استفاده می‌شود. برای مثال عناوین Streets of Rage و God Hand از نوع Beat’em Up هستند و God of War، Devil May Cry و یا Bayonetta از بازی‌های پر آوازه Hack and Slash به حساب می آیند.

همانطور که از اسم این سبک پیداست، مبارزات در این بازی‌ها سریع، معمولا خشن، هیجان انگیز و بدون وقفه هستند. یک مکان ساکت در بازی می‌تواند در عرض یک دقیقه تبدیل به یک کشتارگاه شود! عنوان‌هایHack and Slash هم می‌توانند اکشن خالص و یا اکشن به همراه با نقش آفرینی، ماجراجویی یا فکری باشند.

ژانر نقش آفرینی(Role-playing):

Witcher 3، یکی از بهترین بازی‌ها در سبک نقش آفرینی اکشن.

ژانری که همه پسند نیست اما برای طرفدارانش بسیار اعتیاد آور است. بازی‌های نقش آفرینی اکثرا بر اساس بازی‌های نقش آفرینی سنتی مانند بازی رومیزی Dungeons and Dragons درست شده‌اند. در این بازی‌ها که بیشتر اوقات جهان باز هستند، بازیکنان کنترل کامل به روی گیم پلی و داستان را دارند. شما در نقش شخصیتی هستید که معمولا خودتان آن را خلق کرده و به انجام فعالیت‌های اصلی یا جانبی می‌پردازید. با گشت و گذار در محیط، مبارزه با دشمنان، کامل کردن کوئست‌ها و کشف لوکیشن‌های جدید، Experience Points دریافت می‌کنید، کارکتر خود را پیشرفت داده و به قابلیت‌های جدید و دلخواه دست میابید. در بسیاری از عناوینی که در این ژانر هستند، قابلیت ایجاد تغییر در داستان بسته به انتخاب های شما نیز وجود دارد.

 مبارزات بازی‌های نقش آفرینی ممکن است همانند مبارزات ژانر اکشن باشند، یا اینکه مبارزات موجود در آن‌ها می‌تواند Turn-based یا نوبتی باشند، مانند بیشتر بازی‌های نقش آفرینی ژاپنی(Japanese Role-playing Games)؛ به این معنی که شما اجازه یک نوبت حمله یا Attack را دارید و بعد از انجام این حمله، نوبت به طرف مقابل می رسد، سپس شما دوباره این کار را انجام می‌دهید و بازی همینگونه ادامه پیدا می‌کند.

Dragon Age، Mass Effect و The Witcher در دسته بندی بازی‌های اکشن نقش آفرینی قرار دارند و بازی‌هایی مانند Final Fantasy، XCOM و Divinity از نوع نقش آفرینی Turn-based هستند.

به جرات می‌توان گفت که در حال حاضر، شرکتی که به بهترین نحو عنوان‌های نقش آفرینی یا RPG را خلق می‌کند شرکت Bethesda است. استدیو‌های این شرکت ژانری را ایجاد کردند که در میان بازی‌های نقش آفرینی همتا ندارد. The Elder Scrolls Skyrim و Fallout 4 که آخرین عناوین نقش آفرینی این شرکت بودند، هر دو منحصر به فرد و خارق العاده هستند. آزادی عملی که در هیچ بازی دیگری تا به حال مشاهده نشده و دنیاهایی مملو از جزئیات و داستان‌های مختلف، این دو اثر را به بهترین بازی‌های نقش آفرینی در تاریخ تبدیل کرد.

ژانر استراتژیک(Strategy):

برخلاف دیگر عناوین استراتژیک، Company of Heroes به جزئیات اهمیت زیادی می‌دهد.

در این سبک، تفکر بسیار و برنامه ریزی با دقت از لازمه‌های پیروزی و رسیدن به هدف در بازی هستند. معمولا زاویه دید در بازی‌های استراتژیک Top-Down یا از بالا است و شما وظیفه کنترل یک نفر یا یک ارتش را دارید. عناوین این سبک از بازی‌های تخته‌ای گرفته شده‌اند. هدف بازیکنان یا نبرد با کشورها و ملت‌های دیگر است یا فقط تلاش برای زنده ماندن و مدیریت یک کشور. این بازی‌ها می‌توانند Turn-Based و یا Real-Time باشند. همچنین ممکن است داستان آن‌ها در هر بازه زمانی اتفاق بیفتد.

Company of Heroes، Total War و Warcraft از بازی‌هایی‌اند که در ژانر استراتژیک حرف اول را می‌زنند.

ژانر مبارزه‌ای(Fighting):

موفقیت و محبوبیت چشمگیر فرنچایز Mortal Kombat باعث شد تا دیگر سازندگان هم ژانر Fighting را جدی بگیرند!

بازی‌های Fighting که معمولا بر اساس هنرهای رزمی درست می‌شوند، مبارزات یک به یک و تن به تن را به نمایش می‌گذارند که اکثرا در آن‌ها از اسلحه‌ای استفاده نمی‌شود. با این وجود، بازی‌هایی مانند Soulcalibur و Samurai Shodown قابلیت استفاده از سلاح سرد را هم دارند. همچنین بازی‌های این سبک، شامل تعداد نسبتا زیادی از شخصیت‌ها می‌شوند که هر یک ویژگی‌ها و قدرت های خاص خود را داشته و بازیکنان می‌توانند از بین آن‌ها یک شخصیت را انتخاب کنند.

مبارزات ژانر Fighting معمولا اقراغ آمیز هستند و کمی خشونت نیز  به همراه دارند. این ژانر در دهه 90 محبوبیت فراوانی پیدا کرد و در چند سال اخیر با عرضه بازی‌هایی مانند Mortal Kombat، Injustice و Tekken این محبوبیت چند برابر شد.

ژانر پلتفرمر یا Platform:

Donkey Kong، یک بازی انحصاری نینتندو و یکی از عناوین برتر در سبک پلتفرمر.

هدف اصلی در بازی‌های پلتفرمر که اکثرا زاویه دید آن‌ها به حالت Side-scrolling است، پریدن یا بالا رفتن از محیط و یا گذشتن از موانعی که سر راه بازیکن قرار داده شده است. معمولا محیط این بازی‌ها مملوء است از زمین‌های ناهموار که کار را برای شخصیت اصلی دشوار می‌کنند. ممکن است بجز پرش، قابلیت‌های دیگری هم در اختیار بازیکنان قرار گیرد.

عنوان Donkey Kong یکی از بهترین و اولین بازی‌های پلتفرمر بود که به بازار عرضه شد، همچنینSuper Mario Bros که بیشتر از چهل میلیون نسخه از آن به فروش رسیده است.

ژانر معمایی(Puzzle):

Neverhood عنوانی است که تا به امروز در بین بازی‌های معمایی همتایی نداشته و بعد از گذشت 22 سال هنوز ارزش بازی کردن را دارد.

همانطور که از اسمشان پیداست، بازی‌های فکری تعدادی معما را پیش روی شما قرار داده و هدف شما حل این معماها و رسیدن به مراحل بالاتر است. یک بازی معمایی ممکن است هر شکل و روحی داشته باشد، ازMine Sweeper گرفته، تا یک بازی جنایی که باید در آن یک قاتل که همه به دنبال او هستند را پیدا کنید.

Tetris، Braid، Portal و Limbo، این‌ها همه بازی‌های معمایی هستند. اما شاید عجیب‌ترین، خاص‌ترین و حتی بهترین بازی در ژانر معمایی، بازی Neverhood باشد که در سال 1996 منتشر شد. در این عنوان، تمامی محیط‌ها و شخصیت‌های بازی با خمیر درست شده‌اند. شما در نقش Clayman یا آدم خمیری هستید و باید به دنبال راز خلق شدن خود بگردید. این عنوان سبک کارگردانی و داستان بسیار جذابی دارد و معماهای آن همگی عالی طراحی شده‌اند.

ژانر ورزشی(Sports):

Fifa، رقیب سرسخت Pes و یکی از شناخته شده ترین بازی‌ها در ژانر ورزشی.

ژانر Sports یا ورزشی، بازی‌هایی هستند که ورزش‌های مختلف را شبیه سازی می‌کنند. ژانر Racing یا مسابقه‌ای هم زیرشاخه‌ای از Sports به حساب می‌آید. برای سبک مسابقه‌ای، می‌توان از عناوین موفقی مانند Need For Speed، Forza Horizon و Dirt نام برد.

در ژانر ورزشی هم فرنچایزهای محبوب فراوانی مانند Fifa، Pes و Madden NFL در چند سال اخیر به بازار عرضه شده‌اند.

ژانر شبیه سازی یا Simulation:

بازی Farming Simulator که به شما اجازه می‌دهد مزرعه خود را بسازید و آن را مدیریت کنید.

این ژانر جنبه‌های زیادی از زندگی، فراوانی از فعالیت‌هایی که انجام می‌دهیم یا شغل‌های مختلف را در دنیای مجازی شبیه سازی می‌کند. بین تمام بازی‌هایی که در این سبک خلق شده‌اند، عنوان Sims که شبیه ساز زندگی روزمره انسان‌هاست، از شهرت بیشتری برخوردار است.

Farming Simulator، Flight Simulator و Truck Simulator از جمله بازی‌هایی هستند که شغل‌های مختلف را شبیه سازی کرده‌اند. ناگفته نماند که شبیه سازهایی که در آن‌ها ساخت‌وساز و اداره شهر هدف بازی است، مانند Simcity یا Cities Skylines برای قشر خاصی از بازیکنان جذاب هستند.

مولتی پلیر(MMO):

PUBG یا Playerunknown's Battlegrounds یک بازی MMO مشهور است که سال گذشته به بازار عرضه شد.

تمامی ژانرهایی که از آن‌ها نام بردیم می‌توانند در قالب بازی‌های مولتی پلیر یا چند نفره ظاهر شوند. MMO یا Massively Multiplayer Online Games بازی‌هایی هستند که قابلیت پشتیبانی همزمان از تعداد بسیاری از بازیکنان را دارند. این بازی‌ها ممکن است اکشن، معمایی، ورزشی یا نقش آفرینی باشند. World of Warcraft و Guild Wars از عناوین مشهور در ژانر MMO هستند.

بازی‌های تک نفره هم می‌توانند بخش آنلاین یا چند نفره را داشته باشند، مانند بخش آنلاین Call of Duty یا Battlefield.